Θερμοπληξία και θερμική εξάντληση: Διατηρήστε την ψυχραιμία σας...

Γράφει ο Χατζηγεωργίου Γιώργος, ιατρός

Σοβαρά προβλήματα υγείας προκαλούνται ακόμα και σε πολύ σύντομες περιόδους υψηλών θερμοκρασιών· σε αυτά περιλαμβάνονται η θερμοπληξία και η θερμική εξάντληση. Μάθετε να αναγνωρίζετε τα συμπτώματα σε αυτές τις επείγουσες καταστάσεις, ώστε να είστε σε θέση να βοηθήσετε το συνάνθρωπό σας.

Τι είναι η θερμοπληξία
Από θερμοπληξία υποφέρει κάποιος όταν η θερμοκρασία του σώματός του αυξάνεται ανεξέλεγκτα και απότομα, ενώ παράλληλα σταματά να λειτουργεί ο ρυθμιστικός μηχανισμός εφίδρωσης. Η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει δραματικά και μπορεί να υπερβεί τους 41 βαθμούς Κελσίου σε δέκα με δεκαπέντε λεπτά. Εάν η θερμοπληξία δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, ενδέχεται να προκαλέσει μόνιμη αναπηρία ή να αποβεί μοιραία. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκουν οι ηλικιωμένοι, οι παχύσαρκοι, καθώς και άτομα που έχουν γεννηθεί με διαταραχή του μηχανισμού εφίδρωσης. Αλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η αφυδάτωση, η κατανάλωση αλκοόλ, τα καρδιολογικά νοσήματα και μερικά φάρμακα.

Αναγνωρίστε τη θερμοπληξία
Τα προειδοποιητικά συμπτώματα της θερμοπληξίας ποικίλλουν, αλλά τα πιο συνηθισμένα είναι:

1. Η υπερβολική θερμοκρασία του σώματος (μεγαλύτερη από 39,5 βαθμούς από το στόμα)
2. Η διακοπή της εφίδρωσης
3. Το ερυθρό, θερμό και ξηρό δέρμα
4. Ο ταχύς, δυνατός σφυγμός
5. Η σφύζουσα κεφαλαλγία
6. Η ζάλη
7. Η ναυτία
8. Η σύγχυση
9. Η απώλεια συνείδησης

Τι πρέπει να κάνετε:
Εάν διαπιστώσετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, τότε η ζωή του πάσχοντα διατρέχει σοβαρό κίνδυνο. Ζητήστε από κάποιον να ειδοποιήσει γιατρό και εσείς προσπαθήστε να ανακουφίσετε τον ασθενή.

Συγκεκριμένα:

• Οδηγήστέ τον σε σκιερό μέρος.
• Ελαττώστε τη θερμοκρασία του με όποιον τρόπο μπορείτε. Βυθίστε τον, για παράδειγμα, σε μια μπανιέρα με κρύο νερό, ρίξτε του κρύο νερό με το λάστιχο ή, εάν τα επίπεδα υγρασίας είναι χαμηλά, τυλίξτε τον με ένα δροσερό βρεγμένο σεντόνι και στη συνέχεια χρησιμοποιείστε έναν ανεμιστήρα.
• Ελέγχετε συνεχώς τη θερμοκρασία του σώματός του και συνεχίστε τις προσπάθειες ψύξης μέχρι η θερμοκρασία του σώματός του να πέσει στους 38 βαθμούς.
• Μην του δώσετε να πιει αλκοόλ.

Μερικές φορές οι μύες του πάσχοντα μπορεί να συσπώνται ανεξέλεγκτα ως αποτέλεσμα της θερμοπληξίας. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, προστατέψτε τον από πιθανό αυτοτραυματισμό, χωρίς ωστόσο να τοποθετήσετε κάτι στο στόμα του και να του δώσετε υγρά. Σε περίπτωση εμετού σιγουρευτείτε ότι η αεροφόρος οδός παραμένει ανοιχτή γυρίζοντας το θερμόπληκτο στο πλάι.

Θερμική εξάντληση
Η θερμική εξάντληση αποτελεί την αντίδραση του σώματος σε υπερβολική απώλεια νερού και άλατος με τον ιδρώτα. Περισσότερο επιρρεπή σε αυτή την κατάσταση είναι οι ηλικιωμένοι, οι υπερτασικοί και όσοι εργάζονται ή αθλούνται σε ζεστό περιβάλλον.

Αναγνωρίζοντας τη θερμική εξάντληση
Στα προειδοποιητικά συμπτώματα θερμικής εξάντλησης περιλαμβάνονται τα εξής:

1. Έντονη εφίδρωση
2. Ωχρότητα
3. Μυϊκές κράμπες
4. Κόπωση και αδυναμία
5. Αίσθημα ζάλης
6. Κεφαλαλγία
7. Ναυτία ή εμετός
8. Υπόταση και λιποθυμία

Το δέρμα ενδέχεται να είναι ψυχρό και υγρό. Ο σφυγμός είναι γρήγορος και αδύναμος, ενώ η αναπνοή γρήγορη και βαθιά. Εάν η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ίσως καταλήξει σε θερμοπληξία.

Αναζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια εάν:

• Τα συμπτώματα είναι σοβαρά.
• Το άτομο πάσχει από καρδιοπάθεια ή υπέρταση.

Διαφορετικά, βοηθήστε τον ασθενή να δροσιστεί και αναζητήστε ιατρική βοήθεια, εάν τα συμπτώματα χειροτερέψουν ή διαρκέσουν περισσότερο από μία ώρα.

Τι να κάνετε:
Μέτρα ελάττωσης της θερμοκρασίας που μπορεί να αποδειχθούν αποτελεσματικά είναι τα εξής:

1. Λήψη δροσερών μη αλκοολούχων ροφημάτων
2. Ξεκούραση και ελαφρά ανύψωση των ποδιών
3. Δροσερό ντους ή μπάνιο
4. Κλιματιζόμενο περιβάλλον
5. Ελαφρύς ρουχισμός

Αλλα προβλήματα υγείας που προκαλούνται από υψηλές θερμοκρασίες

Θερμικές κράμπες (επώδυνοι μυϊκοί σπασμοί)
Οι θερμικές κράμπες είναι επώδυνες, ακούσιες μυϊκές συσπάσεις που συμβαίνουν συχνά έπειτα από έντονη άσκηση σε θερμό περιβάλλον. Τέτοιοι σπασμοί είναι εντονότεροι και μεγαλύτερης διάρκειας από τις συνηθισμένες νυχτερινές κράμπες των ποδιών.

Εμφανίζονται συνήθως σε άτομα που ιδρώνουν πολύ κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης. Η εφίδρωση αφαιρεί από το σώμα και τους μυς αλάτι, με συνέπεια οι μύες να αντιδράσουν με επώδυνες κράμπες. Οι θερμικές κράμπες αποτελούν μερικές φορές και πρόδρομο σύμπτωμα μιας επερχόμενης θερμικής εξάντλησης.

Αναγνωρίζοντας τις θερμικές κράμπες
Εκδηλώνονται με μυϊκούς πόνους ή σπασμούς, συνήθως στην κοιλιά, τα χέρια, τα πόδια, τις γάμπες και τη μέση, που συμβαίνουν συνήθως ύστερα από έντονη άσκηση. Εάν πάσχετε από κάποιο καρδιολογικό πρόβλημα ή ακολουθείτε δίαιτα φτωχή σε αλάτι, θα πρέπει, όταν εμφανιστούν οι θερμικές κράμπες, να απευθυνθείτε σε γιατρό.

Τι να κάνετε
Εάν δεν χρειαστεί ιατρική φροντίδα, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

1. Διακόψτε όλες τις δραστηριότητες και καθίστε ήρεμοι σε ένα δροσερό μέρος.
2. Πιείτε νερό ή φυσικό χυμό.
3. Εφόσον υποχωρήσουν οι κράμπες, μην ασχοληθείτε με κάτι που θα σας κουράσει, διότι περαιτέρω άσκηση ενδέχεται να οδηγήσει σε θερμική εξάντληση ή θερμοπληξία.
4. Κάντε ήπιες μαλάξεις στις μυϊκές ομάδες που παρουσιάζουν σπασμούς.
5. Αναζητήστε ιατρική βοήθεια, αν οι θερμικές κράμπες δεν υποχωρήσουν σε μία ώρα.

Εγκαύματα
Tα εγκαύματα πρέπει να αποφεύγονται επειδή καταστρέφουν το δέρμα. Μολονότι η δυσφορία δεν είναι συνήθως έντονη και επουλώνονται περίπου σε μία εβδομάδα, τα σοβαρότερα εγκαύματα χρειάζονται ιατρική φροντίδα.

Αναγνωρίζοντας το έγκαυμα
Το δέρμα γίνεται ερυθρό, επώδυνο και υπερβολικά ζεστό μετά την έκθεση στον ήλιο.

Τι να κάνετε
Συμβουλευτείτε γιατρό, εάν το έγκαυμα αφορά σε παιδί ηλικίας μικρότερης του ενός έτους ή αν υπάρχουν τα ακόλουθα συμπτώματα: πυρετός, φυσαλίδες με υγρό, έντονος πόνος.

Επιπλέον, όταν αντιμετωπίζετε το έγκαυμα, ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές:

• Μην εκτεθείτε ξανά στον ήλιο.
• Βάλτε στην περιοχή κρύες κομπρέσες ή ρίξτε κρύο νερό.
• Βάλτε ενυδατική λοσιόν στις προσβεβλημένες περιοχές. Μη χρησιμοποιείτε αλοιφές ή βούτυρο.
• Μην σπάτε τις φυσαλίδες.

Θερινή ιδρώα
Αποτελεί ερεθισμό του δέρματος που προκαλείται από την υπερβολική εφίδρωση κατά τη διάρκεια θερμού και υγρού καιρού. Αφορά σε όλες τις ηλικίες, αλλά είναι συχνότερη σε μικρά παιδιά.

Μοιάζει με άθροιση από ερυθρά σπυράκια ή μικρές φυσαλίδες. Συμβαίνει συχνότερα στον αυχένα, στο άνω τμήμα του θώρακα, στη βουβωνική χώρα, κάτω από τους μαστούς και στις πτυχές του αγκώνα.

Τι πρέπει να κάνετε
Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η εξασφάλιση ενός δροσερότερου και με λιγότερη υγρασία περιβάλλοντος. Διατηρήστε την προσβεβλημένη περιοχή στεγνή. Μια πούδρα μπορεί να προσφέρει ανακούφιση, ενώ οι αλοιφές και οι κρέμες διατηρούν το δέρμα ζεστό και υγρό αλλά επιδεινώνουν την κατάσταση.

Μία τελευταία συμβουλή
Οι παραπάνω συμβουλές δεν αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση το γιατρό. Απλώς σας βοηθούν να αναγνωρίσετε και να αντιδράσετε έγκαιρα σε περίπτωση προβλήματος.

Η καλύτερη προστασία από τα νοσήματα που προκαλούνται από τη ζέστη είναι η πρόληψη.

health.in.gr